"Oma is opgegeten door beestjes"
Ongeveer 5 jaar geleden heb ik de uitvaart begeleid van een oma met toen nog hele jonge kleinkinderen. Nadat oma was opgebaard in de woonkamer, kwamen de kleinkinderen bij opa thuis en sprak opa hen toe. “Jullie weten nu dat oma dood is. Zij had beestjes in haar buik, die haar van binnenuit hebben opgegeten. Daardoor kon oma niet meer beter worden en is ze nu dood.” Nadat de kleinkinderen weer weg waren, sprak ik met opa over de manier waarop hij deze boodschap verteld had. Ik vertelde hem dat het niet verstandig is, om dit op deze manier aan jonge kinderen te vertellen, aangezien zij nogal een grote fantasievoorstelling hiervan kunnen maken.
Afgelopen maand (5 jaar later) werd ik door de dochter gebeld. Haar dochter Maud, nu 7 jaar (toen bijna 3 jaar), moet de laatste tijd veel aan oma denken. Ook heeft ze regelmatig nare dromen waarin oma door een wolf wordt opgegeten. Of ik kan komen om daarover met haar te praten? Natuurlijk doe ik dat en maak ik een afspraak om bij haar thuis te komen. Maud begroet mij hartelijk bij de deur. We lopen met haar moeder naar de woonkamer en ik ga op de bank zitten. Maud komt vanuit zichzelf bij mij zitten. Ik probeer eerst even om haar op haar gemak te stellen. Dan vraag ik of ze weet waarom ik gekomen ben. “Jazeker, wij gaan praten over oma, want jij bent toen die hele tijd bij ons geweest.” Ik vraag haar wat ze nog van die dagen nadat oma dood was gegaan kon herinneren. “We hebben de kist beschilderd en daarna werd oma in de kist gelegd. En op een dag kwam jij met een hele speciale auto waar oma in haar kist mee mocht en toen hebben wij afscheid van haar genomen. Wij hebben toen ook nog een kaarsje aangestoken voor haar.” Klopt helemaal, kan ik beamen. “Wij hebben een tegeltje voor oma in de kapel hangen en als wij daar naar toegaan, steek ik weer een kaarsje voor haar aan.” Ik vertel haar dat ik dat een heel mooi gebaar vind. Hierna vraag ik haar naar haar dromen over oma. Ze vertelt dat ze af en toe droomt dat er een wolf is die oma opeet. Dan wordt ze ineens wakker, doet het lampje bij haar bed aan en ziet dat er niets of niemand in haar kamer is. Gelukkig hebben haar ouders een dromenvanger gekocht. “Wil je hem zien Carin, wacht ik haal hem even” en ze rent naar boven om even later met de dromenvanger naast mij op de bank te ploffen. “Fijn joh, dat papa en mama die voor jou gekocht hebben.” We praten nog even verder en ik stel haar nog wat vragen. Dan vertelt ze mij dat opa verhuisd is naar een andere stad en met een nieuwe vrouw samen is. “Zij is ook heel lief, hoor.” Opa is afgelopen jaar verhuisd vanuit de woonplaats waar Maud woont naar een andere stad verder weg. Toen zijn de dromen over oma ook meer op de voorgrond gekomen. Maud mist haar opa, waar ze regelmatig naar toe ging. Nu ziet ze hem minder vaak. “Gelukkig komt hij wel eens op visite.” Als ik verder doorvraag over de dromen zegt Maud ineens: “maar Carin als oma opgegeten kan worden door een wolf, dan kan opa dat toch ook gebeuren?” Een terechte vraag. De onrust over dat opa ook opgegeten kan worden symboliseert haar angst dat opa ziek kan worden en dus ook dood kan gaan. Het staat ook symbool voor verlatingsangst. Want even later zegt ze: “papa en mama kan dit ook overkomen, want de papa van een klasgenootje is ook pas doodgegaan, dus het kan.” Samen praten wij hierover en gelukkig kan ik Maud geruststellen. Na het gesprek heb ik de ouders nog wat tips gegeven om Maud hierin te ondersteunen. En zo zie je maar wat een verhaaltje over doodgaan voor een invloed kan hebben op een kind. Daarom geef ik altijd het advies aan (groot)ouders, blijf zo concreet mogelijk in de informatie. Kinderen hebben een groot voorstellingsvermogen en gaan er in hun fantasie een heel ander verhaal van maken. Soms met grote gevolgen. Ook komen ze op een bepaald moment tot het inzicht dat ze ook andere familieleden kunnen gaan missen. Verlatingsangst kan dan het gevolg zijn.
Onlangs heb ik nog telefonisch contact gehad met de moeder van Maud. Ze droomt minder vaak over oma en als dat wel gebeurt praat ze er open met haar ouders over. Ook is Maud wat meer ontspannen en klaagt ze minder over buikpijn.